8 maart 2021: Internationale Vrouwendag

Vrouwen in leiderschap: een gelijkwaardige toekomst realiseren in een COVID-19-wereld

Het thema van dit jaar, gekozen door UN Women, viert de inspanningen van vrouwen en meisjes over de hele wereld om een meer gelijkwaardige toekomst te creëren en herstel van de COVID-19-pandemie.

Naast aanhoudende bestaande sociale en systemische belemmeringen voor de participatie en leiderschap van vrouwen, zijn er nieuwe belemmeringen ontstaan met de COVID-19-pandemie. Over de hele wereld worden vrouwen geconfronteerd met toenemend huiselijk geweld, onbetaalde zorgtaken, werkloosheid en armoede. Ondanks dat vrouwen de meerderheid van de eerstelijnswerkers uitmaken, is er een onevenredige en ontoereikende vertegenwoordiging van vrouwen in de nationale en mondiale COVID-19-beleidsruimten. (UN Women, International Women’s Day 2021).

De hashtags voor sociale media zijn # IWD2021 en #InternationalWomensDay.

Feiten en cijfers:

• In Nederland ervaart ongeveer vijf procent van de werknemers ongewenste seksuele aandacht van klanten en ongeveer twee procent ongewenste seksuele aandacht van collega’s of leidinggevenden. Vrouwen zijn vaker slachtoffer dan mannen. (FNV)
• In de afgelopen 5 jaar werden in Nederland 97.000 vrouwen slachtoffer van structureel geweld door hun (ex-)partner. (WODC)
• Bijna de helft van de Nederlandse vrouwen (45%) heeft aangegeven sinds haar vijftiende levensjaar slachtoffer te zijn geworden van lichamelijk of seksueel geweld. (ATRIA)
• Volgens het Global Gender Gap Report staat Nederland in 2020 op plaats 38 (van de 154) in de ranking van gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Hierin wordt onder andere meegenomen dat Nederland nog nooit een vrouwelijke premier heeft gehad en relatief weinig vrouwelijke Kamerleden heeft. (World Economic Forum)
• In 2020 was 12 procent van de bestuurders (die de dagelijkse leiding hebben) vrouw. In de Tweede Kamer is maar 31 procent vrouw, in de gemeenteraden 32 procent. (THE DUTCH FEMALE BOARD INDEX 2019 en Nederlandse Vereniging voor Raadsleden)
• Het gemiddelde persoonlijk inkomen van alle vrouwen tussen 15 jaar en AOW-leeftijd (excl. scholieren en studenten) 28.900 euro per jaar. Dat is 56% van het inkomen van mannen (47.400 euro).Dat is een enorm verschil. (SCP)

Wat doet het College?

Het College voor de Rechten van de Mens bevordert de mensenrechten in Nederland.  Gendergelijkheid is daarbij een belangrijk thema. Vrouwenrechten zijn mensenrechten!

Streven naar gendergelijkheid

Vrouwen en mannen hebben in Nederland wettelijk dezelfde rechten, maar hun positie is in de praktijk vaak niet gelijk:

• Geweld tegen vrouwen –op straat, op het werk en thuis- neemt niet af
• Vrouwen verdienen gemiddeld minder dan mannen voor hetzelfde of vergelijkbaar werk
• Vrouwen nemen minder deel aan betaalde arbeid en zijn minder vaak economisch zelfstandig
• Ook stromen ze minder vaak door naar hogere functies dan mannen

Traditionele of stereotiepe denkbeelden over maatschappelijke rolverdeling staan gendergelijkheid in de weg.  Daarnaast speelt de ongelijke machtsverhouding tussen mannen en vrouwen een rol.

Nederland scoort slechter dan andere welvarende landen en is  gedaald op de Gender Gap Index van plaats 27 naar 38 . Ook uit de Gender equality index van het Europees Instituut voor gendergelijkheid (EIGE) blijkt dat gendergelijkheid niet verbeterd is in Nederland.

Strategische prioriteit

Er  valt een hoop te verbeteren aan de positie van vrouwen. Daarom is gendergelijkheid voor 4 jaar één van de strategische prioriteiten van het College (2020-2023). Daarbij ligt de focus op het tegengaan van geweld tegen vrouwen - in de privésfeer en op de werkvloer- en op het bevorderen van de arbeidsparticipatie en economische zelfstandigheid van vrouwen.

Bevorderen van mensenrechten

Genderongelijkheid is een vorm van discriminatie die gevolgen heeft voor de verwezenlijking van mensenrechten. Het belemmert vrouwen om zich te ontplooien en op gelijke voet deel te nemen aan de samenleving. De achterstanden in arbeidsparticipatie –en het gebrek aan economische zelfstandigheid –raken onder meer aan het recht op een adequate levensstandaard. In het geval van geweld tegen vrouwen, is sprake van een ernstige inbreuk op het recht op lichamelijke en/of geestelijke integriteit.

Genderongelijkheid heeft voor sommige vrouwen extra veel gevolgen, omdat zij ook te maken hebben met discriminatie op andere vlakken. Vrouwen van kleur en vrouwen met een beperking, bijvoorbeeld. Ook voor mannen en mensen die zich niet als man of vrouw identificeren is het tegengaan van genderongelijkheid van belang: zonder stereotypen heeft iedereen meer vrijheid om zich te ontwikkelen.

Meerwaarde van het College

Het College zet geweld tegen vrouwen en de arbeidsparticipatie van vrouwen als mensenrechten onderwerp op de agenda. Het benadrukt dat vrouwen hun gelijke rechten kunnen opeisen. Dit doet het College door middel van onderzoek, adviezen, voorlichting, trainingen en het geven van oordelen over discriminatie.

Geweld tegen vrouwen in de privésfeer

Het College werkt aan:

• Betere wetgeving, regelgeving en beleid van de overheid om geweld tegen vrouwen in de privésfeer tegen te gaan.
• Deskundigheidsbevordering van professionals om mensenrechten mee te nemen in hun aanpak van geweld in de privésfeer.
• Bewustwording van iedereen in Nederland over geweld tegen vrouwen in de privésfeer.

Seksuele intimidatie op de werkvloer

Het College zet zich in voor:

• Een meer actieve inzet van werkgevers om seksuele intimidatie van vrouwen op de werkvloer te voorkomen en aan te pakken.

• Het vergroten van het bewustzijn van vrouwelijke werknemers van hun mensenrecht om op het werk niet seksueel geïntimideerd te worden en hoe zij dit recht kunnen opeisen.

Arbeidsparticipatie vrouwen

Het College richt zich op:

• Het vergroten van de doorstroom van vrouwen in het lagere en middensegment van de arbeidsmarkt
• Het verbeteren van wetgeving en beleid zodat vrouwen meer gelijk aan mannen participeren op de arbeidsmarkt.
• Werkgevers en vrouwen bekend maken met de oordelen van het College over arbeidsmarktdiscriminatie.

Activiteiten in kader van Internationale Vrouwendag 2021

Rond 8 maart vinden er tal van (vooral online) activiteiten plaats, van landelijke overheid, gemeenten en universiteiten tot bedrijven, vakbonden en expertorganisaties. We zetten er een aantal bijeenkomsten die nog gaan komen op een rij.