Hoogste aantal verzoeken om een oordeel ooit, veel aandacht voor racisme

Voorzitter Adriana van Dooijeweert is verheugd dat mensen het College steeds beter weten te vinden. “Dat is belangrijk, want alleen zo houden we zicht op discriminatie.” Mensen kunnen bij het College een vraag stellen over mensenrechten, een melding doen over schending van mensenrechten en ze kunnen het College verzoeken om te oordelen of er sprake is van discriminatie. In de monitor zet het College de cijfers van het voorgaande jaar onder elkaar: hoeveel vragen, meldingen en verzoeken om een oordeel kwamen er binnen en hoe vaak resulteerde dat in een oordeel. 

Racisme

In totaal kreeg het College vorig jaar 535 vragen en meldingen over de discriminatiegrond ras. Dat is zowel in absolute als relatieve zin meer dan in 2019. Allerlei groepen lieten van zich horen; mensen met een Aziatische achtergrond (bijvoorbeeld over het Radio10-coronaviruslied), mensen met een donkere huidskleur en woonwagenbewoners. De vragen en meldingen gingen over verschillende maatschappelijke terreinen: werk, wonen en sociale zekerheid (zoals de kinderopvangtoeslag). 

Ook heeft het College meer verzoeken om een oordeel ontvangen over de discriminatiegrond ras (van 96 in 2019 naar 144 in 2020). Daarnaast valt op dat het aantal verzoeken over de grond nationaliteit is verdubbeld (van 27 in 2019 naar 60 verzoeken in 2020).

“Als een bepaald thema leeft in de samenleving dan zien wij dat terug in vragen en meldingen maar ook concrete verzoeken om een oordeel ,” duidt Van Dooijeweert de cijfers.

Corona

In 2020 heeft het College 468 vragen en meldingen geregistreerd waarin verwezen werd naar corona. Dit getal staat los van het specifieke meldpunt over toegankelijkheid van goederen en diensten voor mensen met een beperking. Vragen gingen over verschillende onderwerpen: demonstratievrijheid, vaccinatiebeleid, maar ook werk. 

Mensen met een beperking

De meeste vragen, meldingen, verzoeken om een oordeel (en uiteindelijk ook de gegeven oordelen) gingen ook dit jaar over de rechten van mensen met een beperking. Het College houdt toezicht op de uitvoering van het VN-verdrag handicap. Nederland heeft dat verdrag in 2016 geratificeerd. Sindsdien krijgt het College steeds meer vragen, meldingen en verzoeken om een oordeel van mensen met een beperking. 

Het gaat vaak om situaties op de arbeidsmarkt

51 procent van de vragen over gelijke behandeling ging over werk, zoals werving en selectie of arbeidsvoorwaarden. 39 procent ging over het leveren van goederen en diensten, zoals verzekeringen, leningen, diensten van een ziekenhuis, sportscholen, vervoer of horeca en winkels. Ook bij verzoeken om een oordeel ging het vaak om werkgerelateerde situaties – bijvoorbeeld vermoedens van discriminatie bij werving en selectie, arbeidsomstandigheden of beëindiging van contracten. 

Het College sprak in 2020 124 oordelen uit

Door de coronacrisis moesten veel zittingen uitgesteld worden. Het College heeft daarom in 2020 minder oordelen kunnen uitspreken dan voorgaande jaren. In 40 procent van de oordelen stelde het College vast dat er sprake was van verboden onderscheid. Hoewel de oordelen niet bindend zijn, namen de meeste organisaties maatregelen, bijvoorbeeld door excuses aan te bieden of een schadevergoeding uit te keren. Ook passen ze soms hun procedures aan of geven voorlichting aan medewerkers om discriminatie te voorkomen. 

College speelt in op ontwikkelingen

Van Dooijeweert legt uit dat alle vragen, meldingen en verzoeken input leveren voor het beleid van het College: “Als wij signaleren dat discriminatie op een bepaalde grond meer aandacht nodig heeft, dan pakken we dat op. Nu is de vraag vanuit de samenleving heel duidelijk: doe iets aan racisme. Daar zijn we mee aan de slag gegaan.” 

Sinds begin dit jaar is het College een project gestart met als doel binnen overheidsorganisaties de aandacht te vergroten voor het tegengaan van rassendiscriminatie. Daarnaast kunnen mensen die vermoeden dat een overheidsorganisatie hen heeft gediscrimineerd zich melden bij het College en vragen om een oordeel. Het gaat dan specifiek om mogelijke discriminatie op grond van ras bij de toekenning van toeslagen, socialezekerheidsuitkeringen, studiefinanciering, Wmo-hulp of bij de controle op misbruik van dit soort voorzieningen.  Het College gaat dan onderzoeken of de overheidsorganisatie inderdaad verboden onderscheid heeft gemaakt. 

Welke organisaties hebben ook cijfers over discriminatie?

Discriminatie kan in verschillende vormen en op veel verschillende plekken in onze samenleving plaatsvinden. Dat betekent ook dat burgers met hun vragen en meldingen over discriminatie bij verschillende organisaties terecht moeten kunnen. Naast het College zijn dat bijvoorbeeld lokale antidiscriminatievoorzieningen, de politie en MiND (meldpunt internetdiscriminatie). 

Sommige organisaties hebben hun cijfers al (deels) gepubliceerd, anderen doen dat later. In ieder geval verschijnt op donderdag 24 juni 2021 het landelijk rapport Discriminatiecijfers 2020. Dit is de zesde editie. Het is een multi-agencyrapportage over discriminatiecijfers van de politie, antidiscriminatievoorzieningen, MiND en het College voor de Rechten van de Mens. Art. 1 stelt deze rapportage samen in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de politie. Art. 1 doet dit samen met Discriminatie.nl (de landelijke vereniging van antidiscriminatievoorzieningen).

Meld discriminatie

Hoe meer mensen zich melden, hoe meer zeggingskracht dit soort cijfers hebben. Van Dooijeweert roept dan ook iedereen op die vermoedt gediscrimineerd te zijn zich te melden bij het College: “Lokale antidiscriminatievoorzieningen kunnen je helpen bij het vragen om een oordeel. Doe dit vooral, want de medewerkers daar kennen onze procedure goed en helpen je graag.”