Spreidingswet nodig voor humane opvang asielzoekers
Veel asielzoekers, waaronder kinderen, verblijven in onveilige en ongezonde omstandigheden. De Spreidingwet is een belangrijke stap om deze te beëindigen. Gemeenten en provincies die de wet moeten uitvoeren, noemen de wet uitvoerbaar. Vandaag en morgen behandelt de Eerste Kamer de wet. Aanvaarding van deze wet ligt in de lijn van mensenrechtelijke verdragsverplichtingen. Het College adviseert - ook nu – positief.
De mensenrechten van asielzoekers worden al heel lang geschonden
Eind 2022 adviseerden we de staatssecretaris Asiel en Migratie over het voorstel voor een Wet ‘gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen’ (hierna: de Spreidingswet). Deze Spreidingswet moet het mogelijk maken om voldoende opvangplekken te realiseren en deze zo evenredig mogelijk over Nederland te verspreiden.
Het wetsvoorstel kan een belangrijke stap zijn richting een duurzaam opvangsysteem, vond het College. Maar er zijn ook mensenrechtelijke aandachtspunten in dit wetsvoorstel, benadrukte het College. Bestaande gemeentelijke verplichtingen om mensenrechten te beschermen moeten niet onderhandelbaar worden.
Het gerechtshof Den Haag oordeelde op 22 december 2022 dat de opvang van asielzoekers op essentiële punten niet voldeed aan de daarvoor geldende mensenrechtelijke normen.
Onveilig en ongezond
Ruim een jaar later verblijven nog steeds asielzoekers in onveilige en ongezonde omstandigheden in de asielopvang. De schadelijke gevolgen voor met name kwetsbare asielzoekers, waaronder kinderen, kunnen groot zijn.
Het College ziet de Spreidingwet die de Eerste Kamer vandaag en morgen behandelt nog steeds als een belangrijke stap om voortgaande mensenrechtenschendingen in de asielopvang te voorkomen.
De wet is uitvoerbaar
De Spreidingswet is aangenomen door de Tweede Kamer. Gemeenten en provincies zijn overwegend positief over de wet en noemen de wet uitvoerbaar. De Spreidingswet heeft daarmee groot draagvlak. Verwacht mag worden dat deze op de korte termijn een wezenlijke bijdrage kan leveren aan de realisatie van duurzame menswaardige opvang. Immers, zonder spreiding zijn de negatieve gevolgen voor de beschikbaarheid en kwaliteit van de opvang voorzienbaar en een realistisch alternatief ontbreekt.