Aanbevelingen VN-comité om rechten van mensen met een beperking te verbeteren
Ontwikkel een strategie om het gehele VN-verdrag uit te voeren in alle lagen van de overheid. Betrek daarbij structureel mensen met een beperking en hun vertegenwoordigende organisaties. Zorg daarnaast ook voor uitvoering van het verdrag in Caribisch Nederland. Dat zijn enkele van de aanbevelingen aan Nederland die het VN-comité inzake de rechten van personen met een handicap (VN-comité handicap) deed in zijn slotcommentaar. Als toezichthouder op de uitvoering van het verdrag leverde het College een rapport aan bij het comité.
Het VN-comité handicap houdt internationaal toezicht op de uitvoering van het VN-verdrag handicap. Landen die het verdrag hebben bekrachtigd (geratificeerd), moeten periodiek aan dit comité laten zien wat ze doen om het verdrag na te leven. Het was de eerste rapportage aan het VN-comité sinds Nederland in 2016 partij bij het verdrag werd. In Nederland is het College onafhankelijk toezichthouder op de uitvoering van het verdrag en bekijkt het of iedereen zich aan de afspraken houdt.
Wat staat er in de aanbevelingen van het VN-comité?
Het VN-comité noemt een aantal punten waarop Nederland het goed doet. Zo is het comité onder andere te spreken over de ontwikkeling van de Nationale Strategie om het VN-verdrag in Europees Nederland in 2040 volledig te verwezenlijken, en het besluit om de gelijke behandelingswetgeving ook toe te passen in Caribisch Nederland. Tegelijkertijd staan in het rapport van het comité veel zorgen en verbeterpunten. Deze komen overeen met een aantal belangrijke punten die het College heeft ingebracht:
1. Zorg voor een volledige realisatie van het VN-verdrag handicap
Het VN-comité stelt, net als het College, dat Nederland een alomvattende strategie moet ontwikkelen om alle verplichtingen en rechten van het verdrag te waarborgen in alle lagen van de overheid. In de huidige Nationale strategie heeft de overheid gekozen voor een focus op zeven levensdomeinen uit het verdrag. Daardoor komen niet alle artikelen aan bod. Deze aanpak kan ertoe leiden dat niet alle artikelen van het verdrag worden uitgevoerd en verwezenlijkt in 2040. Dat vindt het College, maar ook het VN-comité handicap, zeer zorgelijk.
2. Zorg dat het verdrag ook in Caribisch Nederland van toepassing is
Net als het College spoort het VN-comité de overheid aan om het VN-verdrag handicap ook te laten gelden voor Caribisch Nederland (Bonaire, Saba, Sint-Eustatius). Het comité roept Nederland op om met een duidelijk plan te komen voor de uitvoering van het verdrag, met een tijdpad en duidelijke indicatoren. Daarbij moeten mensen met een beperking uit Caribisch Nederland structureel worden betrokken.
3. Betrek mensen met een beperking structureel
Zoals ook het College stelt, benadrukt het VN-comité dat mensen met een beperking structureel betrokken moeten worden in alle beleids- en wetgevingsprocessen (een zogeheten ‘infrastructuur’ voor participatie). Het comité noemt specifiek dat er ook een infrastructuur voor participatie in Caribisch Nederland moet worden opgezet. Deze infrastructuur moet de overheid met voorrang regelen bij de uitvoering van de Nationale Strategie voor de implementatie van het VN-verdrag handicap.
4. Enkele andere belangrijke punten die het VN-comité naar voren brengt zijn:
- Zorg dat alle wetgeving en beleid in lijn zijn met het VN-verdrag handicap.
- Neem ongelijkheid tussen gemeenten weg bij de uitvoering van het VN-verdrag handicap.
- Ontwikkel een mechanisme voor het verzamelen van data over mensen met een beperking.
- Ga voortvarend aan de slag met het toegankelijk maken van alle vormen van openbaar vervoer.
Professor Nico Schrijver, interim voorzitter van het College voor de Rechten van de Mens: “Het is belangrijk dat Nederland nu doorpakt. Als de regering echt de positie van mensen met een beperking in Europees en Caribisch Nederland in lijn wil brengen met het VN-verdrag, dan moet het verdrag in alle lagen van de overheid goed tussen de oren komen te zitten en moet er een plan komen voor het realiseren van alle rechten, waarbij mensen met een beperking zelf volop betrokken moeten worden”.
Wat gebeurt er nu?
Nederland moet nu aan de slag met de aanbevelingen van het VN-comité. In 2030 moet Nederland opnieuw een rapport indienen bij het VN-comité handicap om verantwoording af te leggen over hoe het slotcommentaar van het comité in 2024 is opgevolgd. Het College zal, in nauw overleg met mensen met een beperking en hun vertegenwoordigende organisaties, de voortgang de komende jaren goed in de gaten houden.