Wat zegt de wet over discriminatie?
In artikel 1 van de Nederlandse Grondwet staat dat iedereen die zich in Nederland bevindt in gelijke gevallen gelijk moet worden behandeld. Je mag niet discrimineren wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, handicap, seksuele gerichtheid of op welke grond dan ook. Daarnaast zijn er specifieke wetten die onze gelijkheid beschermen.
Stel je voor, je kan een opleiding niet doen omdat je in een rolstoel zit. Of je contract wordt niet verlengd omdat je zwanger bent. Of je wordt op je
werk gepest vanwege je huidskleur. Dan bestaat de kans dat je bent gediscrimineerd.
Als je vermoedt dat je bent gediscrimineerd, dan kun je een klacht indienen bij het College voor de Rechten van de Mens. In een kosteloze klachtenprocedure beoordeelt het College dan of iemand is gediscrimineerd.
In deze video leggen we je uit wanneer er sprake is van discriminatie, hoe je een klacht in kunt dienen en hoe de procedure eruit ziet.
Het College behandelt discriminatieklachten aan de hand van de gelijkebehandelingswetgeving. Hier vallen verschillende wetten onder die gaan over gelijke behandeling.
Het College beoordeelt discriminatieklachten door te kijken naar ‘gronden’ en ‘terreinen’. Maar wat zijn dat precies?
Discriminatie is mensen anders behandelen, achterstellen of uitsluiten op basis van bepaalde kenmerken of persoonskenmerken. Denk bijvoorbeeld aan handicap of chronische ziekte, geslacht of godsdienst. Dit worden ook wel ‘gronden’ genoemd. Daarnaast kan discriminatie zich afspelen op verschillende terreinen. Denk aan je werk of bij de sportclub.
Het College behandelt en beoordeelt niet alle situaties, dit hangt af van de grond en het terrein. Zo behandelt het College racisme op school, seksisme op de werkvloer en discriminatie in het openbaar vervoer vanwege je handicap.
De meeste overheidsgerelateerde discriminatieklachten worden niet door het College behandeld. Een voorbeeld hiervan is etnisch profileren door de politie.
Het volledige overzicht van alle gronden en terreinen vind je op onze site. Twijfel je? Neem dan contact met ons op.
Voldoet jouw situatie aan alle voorwaarden, dan kun je een klacht indienen. Deze procedure bestaat uit vier stappen. Vul allereerst het klachtenformulier op onze website in. De procedure start met een telefonisch gesprek. Een
juridisch medewerker van het College belt je op om de klacht te bespreken en aanvullende informatie op te vragen. Zo wordt beoordeeld of het College de
klacht kan onderzoeken.
Zo ja, dan wordt het dossier overgedragen aan een juridisch adviseur. Op dat moment krijgt de verweerder, dus de andere partij, inzage in de klacht. De verweerder kan dan reageren op de klacht. Dit heet het verweerschrift. Beide partijen hebben inzage in de schriftelijke informatie die tijdens de procedure met het College wordt gedeeld.
De zitting vindt plaats in Utrecht op het kantoor van het College. De juridisch adviseur plant hiervoor een datum, waarop beide partijen aanwezig moeten zijn. Tijdens deze zitting worden vragen gesteld aan beide partijen. Het is niet verplicht om een vertegenwoordiger, zoals een advocaat, mee te nemen.
Aan de hand van het schriftelijk onderzoek en het onderzoek tijdens de zitting zal het College een oordeel geven over of er in strijd met de gelijkebehandelingswetgeving is gehandeld.
Een oordeel van het College is niet juridisch bindend, maar wel gezaghebbend. Dit betekent dat het College als deskundige kan beoordelen of er sprake is van discriminatie, maar er geen gevolgen aan kan verbinden.
Het is dus niet mogelijk om de verweerder een sanctie of schadevergoeding op te leggen. Mocht je dit wel willen, dan zul je een procedure bij de rechter moeten starten. De rechter moet rekening houden met het oordeel van het College.
Als er geoordeeld is dat de verweerder heeft gediscrimineerd, dan vraagt het College aan jou en de verweerder welke stappen of maatregelen de verweerder heeft genomen naar aanleiding van het oordeel. Alle oordelen worden gepubliceerd op de website van het College. Jouw naam wordt hierbij anoniem gemaakt.
Het is belangrijk dat je discriminatie meldt.
Twijfel je nog? Neem contact met ons op.
Gelijkebehandelingswetgeving
Artikel 1 van de Nederlandse Grondwet richt zich in de eerste plaats tot de overheid. Maar discriminatie tussen burgers onderling is ook verboden. Beide soorten discriminatie zijn geregeld in de volgende gelijkebehandelingswetten:
- Wet College voor de Rechten van de Mens
- Algemene wet gelijke behandeling
- Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte
- Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij arbeid
- Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen
- Wet onderscheid arbeidsduur
- Wet onderscheid bepaalde en onbepaalde tijd
- Wet flexibel werken
- Wet arbeid en zorg
Wet College voor de Rechten van de Mens
Op 1 oktober 2012 is de Wet College voor de Rechten van de Mens (Wcrm) in werking getreden. Bij deze wet is het College voor de Rechten van de Mens opgericht. In de wet zijn de taken, bevoegdheden, samenstelling en werkwijze van het College vastgelegd. Het College doet uitspraken over discriminatie en houdt in Nederland toezicht op mensenrechten.
Bekijk de volledige tekst van de Wet College voor de Rechten van de Mens.
Algemene wet gelijke behandeling
De Algemene wet gelijke behandeling (Awgb) biedt bescherming aan mensen die gediscrimineerd worden op grond van:
- godsdienst/levensovertuiging
- politieke gezindheid
- ras, afkomst
- geslacht: man, vrouw, transgender (transseksuelen, travestieten, intersekse personen)
- zwangerschap
- nationaliteit
- hetero-, homo- of biseksuele gerichtheid
- burgerlijke staat: gehuwd of ongehuwd, wel of geen geregistreerd partnerschap
Je kunt alleen bescherming van de Awgb inroepen als het gaat om discriminatie op de volgende terreinen:
- Arbeid
Bijvoorbeeld hoe je behandeld wordt op het werk, bij de werving en selectie, bemiddeling, ontslag, arbeidsvoorwaarden en promotie. Dit geldt onder meer voor werknemers, sollicitanten, vrijwilligers, uitzendkrachten, oproepkrachten en stagiaires. - Goederen en diensten
Bijvoorbeeld op het gebied van wonen, welzijn, gezondheidszorg, cultuur, onderwijs, financiële dienstverlening, verzekeringsdiensten, winkelen, sporten en uitgaan. Dit geldt onder meer voor consumenten, patiënten, studenten, scholieren en leerlingen. - Het vrije beroep
Bijvoorbeeld freelancers en zelfstandig ondernemers. - Lidmaatschap vakbond of vereniging van beroepsgenoten
- Sociale bescherming
Bijvoorbeeld bij uitkeringen of studiefinanciering. Dit geldt voor mensen die vinden dat onderscheid is gemaakt op grond van ras bij de sociale bescherming.
Bekijk de volledige tekst van de Algemene wet gelijke behandeling.
Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte
De Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wghb/cz) biedt bescherming aan mensen die gediscrimineerd worden op grond van een handicap of een chronische ziekte. De wet maakt het verplicht - als hierom is gevraagd - om doeltreffende aanpassingen doen voor mensen met een handicap of chronische ziekte. Alle langdurige lichamelijke, verstandelijke en psychische beperkingen vallen onder deze wet. Je kunt alleen een beroep doen op deze wet als er sprake is van discriminatie op de volgende terreinen:
- Arbeid
Bijvoorbeeld hoe je behandeld wordt op het werk, bij de werving en selectie, bemiddeling, ontslag, arbeidsvoorwaarden en promotie. Dit geldt onder meer voor werknemers, sollicitanten, vrijwilligers, uitzendkrachten, oproepkrachten en stagiaires. - Het vrije beroep
Bijvoorbeeld freelancers en zelfstandig ondernemers. - Lidmaatschap vakbond of vereniging van beroepsgenoten
- Beroepsonderwijs
Bijvoorbeeld in het praktijkonderwijs en bij mbo-, hbo- en universitaire opleidingen. Dit geldt onder meer voor leerlingen, scholieren en studenten. - Basis- en voortgezet onderwijs
Dit geldt voor scholieren en leerlingen. - Wonen
Dit geldt bijvoorbeeld voor huurders en kopers. - Openbaar vervoer
Dit geldt onder meer voor trein-, bus- en metroreizigers. - Goederen en diensten
Bijvoorbeeld op het gebied van wonen, welzijn, gezondheidszorg, cultuur, onderwijs, financiële dienstverlening, verzekeringsdiensten, winkelen, sporten en uitgaan. Dit geldt onder meer voor consumenten en patiënten.
Bekijk de volledige tekst van de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte.
Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij arbeid
De Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij arbeid (Wgbl) biedt bescherming aan mensen die gediscrimineerd worden vanwege hun leeftijd, bijvoorbeeld omdat zij als ‘te jong’ of juist 'te oud’ worden gezien. Je kunt alleen een beroep doen op deze wet als er sprake is van discriminatie op de volgende terreinen:
- Arbeid
Bijvoorbeeld hoe je behandeld wordt op het werk, bij de werving en selectie, bemiddeling, ontslag, arbeidsvoorwaarden en promotie. Dit geldt onder meer voor werknemers, sollicitanten, vrijwilligers, uitzendkrachten, oproepkrachten en stagiaires. - Het vrije beroep
Bijvoorbeeld freelancers en zelfstandig ondernemers. - Lidmaatschap vakbond of vereniging van beroepsgenoten
- Beroepsonderwijs
Bijvoorbeeld in het praktijkonderwijs en bij mbo-, hbo- en universitaire opleidingen. Dit geldt onder meer voor leerlingen, scholieren en studenten.
Bekijk de volledige tekst voor de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij arbeid.
Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen
De Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen (Wgb) behandelt het verschil in behandeling tussen mannen en vrouwen op het werk. Een werkgever mag niet discrimineren bij het aangaan van een arbeidsovereenkomst, de arbeidsvoorwaarden, de arbeidsomstandigheden, de bevordering en het ontslag. Zowel mannelijke als vrouwelijke werknemers kunnen zich beroepen op deze wet. Bijvoorbeeld als je mannelijke collega meer verdient dan jij, terwijl je hetzelfde werk doet.
Bekijk de volledige tekst van de Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen.
Wet onderscheid arbeidsduur
De Wet onderscheid arbeidsduur (Woa) is in 1996 in werking getreden. De wet verbiedt een verschil in behandeling tussen deeltijders en voltijders op het werk, tenzij hiervoor een objectieve rechtvaardiging aanwezig is. Zowel werknemers die in voltijd als werknemers die in deeltijd werken kunnen een beroep doen op deze wet als zij ongelijk worden behandeld bij de voorwaarden waaronder een arbeidscontract wordt aangegaan, voorgezet of beëindigd.
Bekijk de volledige tekst van de Wet onderscheid arbeidsduur.
Wet onderscheid bepaalde en onbepaalde tijd
De Wet onderscheid bepaalde en onbepaalde tijd (Wobot) verbiedt een verschil in behandeling tussen werknemers met een vast arbeidscontract en werknemers met een tijdelijk arbeidscontact, tenzij hiervoor een objectieve rechtvaardiging aanwezig is. Je kunt een beroep doen op deze wet als je werkgever je bij de arbeidsvoorwaarden anders behandelt dan andere werknemers.
Bekijk de volledige tekst van de Wet onderscheid bepaalde en onbepaalde tijd.
Wet flexibel werken
De Wet flexibel werken (Wfw) geeft werknemers de mogelijkheid om de werkgever te vragen om de arbeidsduur te vermeerderen of te verminderen. Daarnaast krijgt de werknemer de mogelijkheid om de werkgever te verzoeken de werktijden of arbeidsplaats te wijzigen.
Bekijk de volledige tekst van de Wet flexibel werken.
Wet arbeid en zorg
De Wet arbeid en zorg (Wazo) is een wet waarin het recht op verschillende verlofsoorten geregeld is, zoals ouderschapsverlof en zorgverlof. De wet heeft als doel om het voor werknemers makkelijker te maken om werk en privé te combineren.