Het VN-Verdrag handicap en de verkiezingen in eenvoudige taal

Mensen met een beperking moeten kunnen leven als anderen.
Zij hebben dezelfde mensenrechten als iedereen.
Dit staat in het VN-Verdrag handicap.
Het recht om te stemmen is zo’n mensenrecht.
Verkiezingen moeten daarom toegankelijk zijn voor iedereen.
Soms moeten er nieuwe wetten voor komen.
Artikel 29 van het VN-Verdrag handicap gaat over toegankelijkheid van verkiezingen.

• Het is belangrijk dat stemlokalen toegankelijk zijn voor iedereen.
  Mensen moeten goed bij het stemlokaal en in de stemhokjes kunnen komen.
  Er moeten voldoende parkeerplaatsen zijn.
  En brede doorgangen voor mensen in een rolstoel.
  Ook moeten er genoeg stemlokalen zijn.
  Zodat mensen die niet goed kunnen lopen, toch zelfstandig naar een stemlokaal kunnen.
   
• Informatie over stemmen moet begrijpelijk zijn.
  Je moet het stemformulier makkelijk in kunnen vullen.
  In het stemlokaal moeten hulpmiddelen beschikbaar zijn.
  Zoals een leesloep, een lage of verstelbare schrijftafel, voorleesapparatuur en een stem-mal voor blinden en slechtzienden.
   
• Mensen mogen hun eigen hulpmiddelen gebruiken om te kunnen stemmen.
   
• Het licht in het stemhokje moet goed zijn.

Dit staat ook in het VN-verdrag handicap:

1. Stemmen is privé, je hoeft aan niemand te vertellen waarop je stemt
2. Stemmen doe je in vrijheid.
   Jouw keuze is van jou alleen.
   Andere mensen mogen je niet beïnvloeden.

Hulp als je dat nodig hebt

Mensen met een beperking kunnen hulp nodig hebben bij het stemmen.
Zij mogen zelf iemand meenemen die hen ondersteunt.
Deze mensen mogen eigenlijk niet mee in het stemhokje.
Dat mag alleen bij mensen met een lichamelijke beperking. Dat staat in de wet.

Kiezers met een lichamelijke beperking

Mensen die door hun lichamelijke beperking niet zelf kunnen stemmen, mogen hulp krijgen.
Dit kan van een medewerker van het stembureau.
Of van iemand die zij zelf uitkiezen.
Het gaat bijvoorbeeld om mensen met de ziekte van Parkinson.
Of om mensen met een visuele beperking.
De hulp mag in het stemhokje worden gegeven.

Kiezers met een (licht) verstandelijke beperking

Kiezers met een (licht) verstandelijke beperking mogen geen hulp krijgen in het stemhokje.
Zij kunnen buiten het hokje uitleg krijgen over bijvoorbeeld het stembiljet.
De regering denkt nog na of dit in de toekomst ook in het stemhokje kan.

Toegankelijke verkiezingen en coronamaatregelen

Dit jaar zijn er op 17 maart verkiezingen voor de Tweede Kamer.
De regering wil de verspreiding van het coronavirus tegenhouden.
Daarom zijn er zijn er speciale (tijdelijke) maatregelen:

• een kiezer mag voor drie andere kiezers stemmen.
  Dit is één meer dan anders.
  Die kiezer moet dan wel kiezen wat jij wil.
   
• kiezers van 70 jaar en ouder krijgen een speciale stempas.
  Hiermee kunnen zij per brief stemmen.
  Maar zij mogen ook in het stemlokaal stemmen.
   
• er zijn stembureaus waar al op maandag 15 maart en dinsdag 16 maart kan worden gestemd. Zo wordt het minder druk in de stemlokalen.

Online meldpunt ‘Onbeperkt Stemmen’

Het College voor de Rechten van de Mens kijkt of de verkiezingen toegankelijk zijn voor iedereen.
Het College heeft daarvoor een online meldpunt gemaakt.
Het meldpunt heet ‘Onbeperkt Stemmen’.
Mensen met een beperking kunnen via de website hun ervaringen doorgeven bij het meldpunt.
Het gaat alleen over ervaringen met de toegankelijkheid van verkiezingen.
Het meldpunt bestaat sinds 2017. 
Het gaat open als er bijna verkiezingen zijn.
De ervaringen worden verzameld.
Dan worden ze doorverteld en gebruikt om verkiezingen toegankelijker te maken.

Dit is al bereikt:

• de Kieswet is aangepast: vanaf 2019 moeten alle stemlokalen toegankelijk zijn voor mensen met een lichamelijke beperking
• de regering denkt na over hulp in de stemhokjes voor mensen met een verstandelijke beperking
• de regering denkt na over een nieuw stembiljet dat toegankelijker is.

Dit jaar is het online meldpunt ‘Onbeperkt Stemmen’ open van 10 tot en met 24 maart 2021.
Mensen kunnen dan hun ervaringen met de toegankelijkheid van de Tweede Kamer verkiezingen delen.
Niet alleen goede ervaringen maar ook minder goede ervaringen.
Hier kun je meer lezen over de ervaringen bij de het meldpunt bij eerdere verkiezingen:
https://mensenrechten.nl/nl/nieuws/meldpunt-geopend-voor-toegankelijke-verkiezingen

Handige hulpmiddelen

• ProDemos - Stem jij ook?
  Begrijpelijke informatie over stemmen en verkiezingen voor mensen met een licht verstandelijke beperking.
• Het platform ‘Waar is mijn stemlokaal?’
  Hulp voor kiezers om hun een stembureau of afgiftepunt te vinden.
  Hier is ook informatie te vinden over toegankelijkheid.

Meer informatie

Wil je meer weten over toegankelijke verkiezingen?
Neem dan contact op met het College via: info@mensenrechten.nl.