Onderwijs met een beperking
Leerlingen en studenten met een beperking komen nog steeds veel obstakels tegen in het onderwijs. Denk bijvoorbeeld aan schoolgebouwen die nog niet volledig toegankelijk zijn voor leerlingen en studenten met een fysieke beperking. Of ontoegankelijk lesmateriaal voor leerlingen en studenten met een visuele beperking. Hierdoor kunnen zij hun recht op onderwijs volgens het VN-verdrag handicap (nog) niet volledig genieten.
Als toezichthouder op de uitvoering van het VN-verdrag handicap ontvangt het College regelmatig meldingen en verzoeken om een oordeel van (ouders van) leerlingen. Veel van die meldingen en verzoeken gaan over het feit dat ze op school niet de ondersteuning krijgen die zij nodig hebben. Soms worden leerlingen zelfs meerdere keren geweigerd door een school of komen ze in het ergste geval noodgedwongen thuis te zitten. Ook toont het verdiepend advies over het recht op onderwijs en het meer recente onderzoek naar de ervaringen van dove en slechthorende leerlingen aan dat het onderwijs nog niet voor iedereen toegankelijk is.
Het recht op onderwijs
Volgens het VN-verdrag handicap betekent het recht op onderwijs dat de leerling en haar of zijn mogelijkheden om zich te ontwikkelen en te ontplooien centraal staan. Het is daarbij belangrijk dat er zorgvuldig gekeken wordt naar wat leerlingen met een beperking hiervoor nodig hebben. Daarnaast moeten leerlingen en studenten zelf mee kunnen denken en praten bij het maken van wetten en beleid over onderwijs.
Een leven lang leren
Volgens het VN-verdrag handicap is de overheid verplicht om aan een inclusief onderwijssysteem te werken. Ook moet de overheid werken aan voorzieningen voor een leven lang leren en inclusieve kinderopvang. Op school leg je namelijk de basis voor een inclusieve samenleving. Een samenleving waarin mensen met een beperking, net als ieder ander, volwaardig mee kunnen doen. Speciaal onderwijs blijft belangrijk. De kennis en expertise uit het speciaal onderwijs is ook hard nodig om inclusief onderwijs te realiseren. Daarnaast zal gespecialiseerd onderwijs voor sommige leerlingen nodig blijven, juist ook gezien het VN-verdrag handicap.
Passende ondersteuning
Sinds 2014 hebben we in Nederland de Wet passend onderwijs. Het uitgangspunt van het passend onderwijs is regulier onderwijs waar het kan, speciaal onderwijs als het moet. Volgens deze wet zijn scholen verplicht om passende ondersteuning te bieden aan leerlingen die dat nodig hebben. Als dit niet mogelijk is moeten scholen zoeken naar een andere school waar de leerling wel genoeg extra ondersteuning kan krijgen.
Een leerling moet de school tijdig laten weten als er een aanpassing nodig is vanwege een beperking of chronische ziekte. De school moet dan zorgvuldig bekijken of een aanpassing nodig en mogelijk is, zodat de leerling de opleiding kan volgen en met succes kan afronden. Een aanpassing kan bijvoorbeeld zijn:
- Een rustige werkplek voor leerlingen met concentratiestoornissen
- Lessen op de begane grond voor leerlingen in een rolstoel
- Het gebruik van leessoftware voor een leerling met dyslexie
Soms is een aanpassing heel erg duur of technisch niet haalbaar. Dit wordt ook wel een onevenredige belasting genoemd. In dat geval hoeft een school de aanpassing niet te doen. Scholen moeten echter niet te snel concluderen dat iets niet kan. Het is belangrijk om goed te onderzoeken of een aanpassing gerealiseerd kan worden. Leerlingen en ouders/verzorgers moeten hierbij betrokken worden.
Werkagenda naar inclusief onderwijs
Het lukt dus nog niet altijd om leerlingen een passende plek te bieden in het onderwijs te bieden. De minister Primair en Voortgezet Onderwijs wil daarom stappen zetten om het Nederlandse onderwijssysteem toegankelijk te maken voor iedereen. Zijn ambitie: inclusief onderwijs is in 2035 de norm. In de werkagenda ‘naar inclusief onderwijs 2035’ staan de maatregelen die genomen moeten worden om dit te realiseren. Deze ambitie sluit aan bij het recht op onderwijs in het VN-verdrag handicap. Het College vindt de werkagenda een goede ontwikkeling maar is kritisch. Hier kan je een aantal aandachtspunten vinden die het College heeft meegegeven.