Toegang met een beperking
Het is belangrijk dat onze samenleving voor iedereen toegankelijk is. Helaas is dit in de praktijk nog lang niet altijd het geval. Hierdoor kunnen mensen met een beperking niet volledig meedoen in ons land. Het gaat dan niet alleen over fysieke toegankelijkheid, zoals bijvoorbeeld rolstoelvriendelijke gebouwen, maar ook over digitale toegankelijkheid en toegankelijke informatie en dienstverlening.
Overheid verantwoordelijk
De overheid moet ervoor zorgen dat Nederland toegankelijker wordt voor mensen met een beperking. Deze verantwoordelijkheid geldt in de eerste plaats voor wat de overheid zelf moet aanpassen:
- Gebouwen en straten
- Overheidswebsites
- Publieke diensten (zoals uitgifte van paspoorten door gemeenten)
- Publieke voorzieningen (zoals openbare toiletten)
Digitale toegankelijkheid
De overheid moet passende maatregelen nemen om de toegankelijkheid van digitale informatie en digitale diensten te garanderen. Ook moet de overheid ervoor zorgen dat ook private partijen de toegankelijkheid van hun digitale informatie en diensten verbeteren. Dit is belangrijk want digitalisering kan de toegang tot informatie en dienstverlening verbeteren, maar bij gebrekkige digitale toegankelijkheid kan juist het tegenovergestelde gebeuren. Uit de jaarlijkse monitor over het VN-verdrag handicap uit 2024 blijkt dat het zelfstandig digitaal regelen van overheidszaken, zorg, onderwijs en bankzaken nog steeds vaak moeilijk of zelfs onmogelijk is voor mensen met een beperking. Zij kunnen bijvoorbeeld informatie niet tot zich nemen omdat er bij filmpjes geen ondertiteling is, een formulier niet invullen omdat een site niet zonder muis te gebruiken is en geen afspraak maken met hun zorgverlener omdat een patiëntenomgeving niet toegankelijk is.
Openbaar vervoer
Bussen, bushaltes, treinen, stations, trams en metro’s zijn de afgelopen jaren toegankelijker geworden. Maar de aanpassingen zijn nog niet voldoende. Voor reizigers in een rolstoel is het bijvoorbeeld niet overal mogelijk zelfstandig vanaf het perron een trein, tram of bus in te komen. Ook krijgen mensen met een auditieve of visuele beperking niet altijd alle belangrijke reisinformatie mee. Het aanpassen van het openbaar vervoer, stations en haltes is een groot project dat de overheid in stappen uitvoert. Gedetailleerde informatie over de toegankelijkheid van het openbaar vervoer staat op de website van de Rijksoverheid.
Toegankelijkheid van goederen en diensten
Toegankelijkheid van goederen en diensten is een belangrijk onderdeel van het VN-verdrag handicap. Denk bijvoorbeeld aan de toegankelijkheid van het onderwijs, de horeca en de zorg maar ook van concerten, recreatie en sport. Naast de overheid moeten ook aanbieders van goederen en diensten verder toewerken naar inclusie. Discriminatie van personen met een beperking is dus niet toegestaan bij het aanbieden van goederen en diensten. Dit staat vastgelegd in de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (WGBH/CZ). Daarin staat dat aanbieders van goederen en diensten geleidelijk moeten zorgen dat de algemene toegankelijkheid voor mensen met een beperking verbetert, tenzij dit een onevenredige belasting is.
Voorbeelden van een verbeterde toegankelijkheid zijn het faciliteren van rolstoelvriendelijke oplossingen, een speciale menukaart voor mensen met een visuele beperking en het regelen van een tolk Nederlandse Gebarentaal. Daarnaast kunnen mensen met een beperking vragen om een ‘doeltreffende aanpassing’. Dat is een aanpassing om gebruik te kunnen maken van een dienst. De vraag moet echter wel redelijk zijn. Soms is de vraag om een aanpassing te belastend. Bijvoorbeeld als de aanpassing onveilig is, niet uit te voeren is, of te veel geld kost.