Nederland gezakt op wereldranglijst gelijkheid tussen vrouwen en mannen

Samenleving

De ongelijke positie van vrouwen is uiteraard nadelig voor individuele vrouwen. Bovendien is gelijkheid van vrouwen en mannen belangrijk voor het goed functioneren van de democratie en economie. De samenleving als geheel is daar bij gebaat. Participatie van vrouwen bij besluitvorming over maatschappelijke onderwerpen betekent namelijk dat ook hun inzichten, ervaringen en belangen zijn meegewogen. Komt het potentieel van vrouwen goed tot zijn recht in het bedrijfsleven, dan draagt dat bij aan de groei en toekomstbestendigheid van de economie en bedrijven.

Stereotype opvattingen

Het rapport bevestigt dat de emancipatie van vrouwen in Nederland nog lang niet klaar is. Het College benadrukte dit al eerder, onder meer in zijn rapportage aan het Comité inzake de uitbanning van discriminatie van vrouwen. Veel mensen denken dat individuele keuzes en toevalligheden de positie van de vrouw bepalen. Tot op zekere hoogte is dat waar, maar er zijn grotere factoren die van invloed zijn op de mogelijkheden die vrouwen hebben om zeggenschap te hebben over hun leven. In de eerste plaats zijn daar de stereotype opvattingen en houdingen over de rollen van vrouwen en mannen in de maatschappij. Daarnaast is er een tendens om individuele oplossingen te zoeken voor structurele oorzaken die de positie van de vrouw mede bepalen. Deze combinatie is bepaald niet ideaal.

Werk- en zorgtaken

Neem bijvoorbeeld de werk- en zorgtaken. Vaste werktijden en -plekken maken het moeilijk om werk en de zorg voor kinderen te combineren. Er zijn regelingen over verloven en arbeidsduur, maar de praktijk blijkt weerbarstig. De bedrijfscultuur staat een evenwichtige combinatie van arbeid en zorgtaken toch vaak in de weg. Dat houdt vervolgens weer de stereotype verdeling van taken tussen man en vrouw in stand, waarbij de vrouw het grootste deel van de zorgtaken op zich neemt. Ook bij mantelzorg nemen vrouwen een groter aandeel op zich dan mannen. Deels omdat vrouwen zich eerder verantwoordelijk voelen dan mannen, maar ook omdat professionals er eerder van uitgaan dat vrouwen mantelzorg verlenen. Zo spreken zij eerder dochters en schoondochters aan, dan zoons en schoonzoons. Deze verwachtingen, helemaal als hier de zorg voor kinderen bij komt, staan de economische zelfstandigheid van vrouwen dan in de weg.

Ondervertegenwoordigd

Ander voorbeeld is het aantal vrouwen in de politiek en in besluitvormende organen. Vrouwen zijn ondervertegenwoordigd in gemeenteraden en de Tweede Kamer. Op bestuurlijk niveau is het nog slechter gesteld: nog geen kwart van alle burgemeesters van Nederland is vrouw. En ook is het aantal vrouwelijke bewindspersonen in het nieuwe kabinet nogal bescheiden, dat zal niemand zijn ontgaan. Individuele keuzes spelen mogelijk een rol, maar zeker is dat ook structurele factoren ertoe bijdragen dat deze situatie niet verandert. Denk aan de tijdstippen waarop vergaderingen plaatsvinden of de manier waarop politici met elkaar omgaan.

Mensenrechten

Uiteindelijk gaat het erom dat dat vrouwen en mannen op gelijke voet mensenrechten kunnen uitoefenen, zoals het recht op arbeid en het recht op politieke en maatschappelijke participatie. Deze mensenrechten zijn onder meer gegarandeerd in het VN Vrouwenverdrag. De overheid heeft verplichtingen omdat het hier gaat om mensenrechten. De gelijkheid van vrouwen en mannen in de praktijk dient verbeterd te worden en daar ligt een taak voor de nieuwe minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, die emancipatie in haar portefeuille heeft. Dat vraagt om het voorkomen en bestrijden van discriminatie van vrouwen op alle terreinen en om het treffen van concrete maatregelen om de gelijkheid van vrouwen in de praktijk te verwezenlijken.

Lees het hele rapport: 'The global gender gap report 2017'