College: ‘Besteed in de komende kabinetsperiode meer aandacht aan mensen in een kwetsbare situatie’
Bijna negen maanden na de verkiezingen was het vandaag zover. Het nieuwe regeerakkoord van VVD, D66, CDA en ChristenUnie werd gepresenteerd. In het regeerakkoord staan de belangrijkste doelstellingen van het kabinet voor de komende vier jaar. Het College voor de Rechten van de Mens heeft het regeerakkoord vanuit een mensenrechtenperspectief bekeken. De bescherming en bevordering van mensenrechten moeten altijd een centrale rol spelen in de uitvoering van het regeerakkoord.
In dat verband vindt het College dat het toekomstige kabinet meer aandacht moet besteden aan mensen in een kwetsbare situatie. Het College raadt daarnaast aan om mensenrechten mee te nemen bij de voorgenomen evaluatie van wetgeving na één jaar. In een brief aan de voorzitter van de Tweede Kamer vraagt het College extra aandacht voor institutioneel racisme, een gelijkwaardige samenleving en de noodopvang van asielzoekers.
Mensenrechten zijn voor iedereen. Toch kan niet iedereen in Nederland deze rechten op dezelfde manier genieten. In de komende kabinetsperiode moeten mensenrechten daarom centraal staan. Alleen dan kunnen mensen die zich in kwetsbare situaties bevinden of afhankelijk zijn van de overheid beter worden beschermd. Het College is in dit opzicht bereid tot actieve betrokkenheid en samenwerking.
Discriminatie en aanpak institutioneel racisme
In Nederland zijn er verschillende wetten tegen discriminatie. Maar ondanks deze wetten blijven discriminatie en ongelijkheid hardnekkige problemen. Met een Nederlands klinkende naam krijg je bijvoorbeeld makkelijker een baan of heb je meer kans op een huurwoning. Institutioneel racisme speelt hierin mogelijk een belangrijke rol. In het regeerakkoord staat dat er in de samenleving geen plaats is voor institutioneel racisme en dat de regering zich in zal zetten om etnisch profileren tegen te gaan. Volgens het College is hiervoor een gerichte aanpak, gebaseerd op mensenrechten, nodig. Daarnaast ziet het College dat er opgetreden zal worden tegen organisaties die zich schuldig maken aan discriminatie of racisme. Dat is een goede ontwikkeling, maar het College vindt dat er ook preventieve maatregelen genomen moeten worden. Bijvoorbeeld door individuele non-discriminatierechten aan te vullen met vormen van toezicht. Niet alleen binnen de overheid, maar ook binnen andere georganiseerde onderdelen van onze samenleving. Zoals de woningmarkt, de arbeidsmarkt, het onderwijs en de zorg.
Tot slot wil het College benadrukken dat de inzet van algoritmes ook een negatieve invloed hebben op gelijke behandeling en rechtsbescherming. Het is daarom een goede ontwikkeling dat er een meer onafhankelijk toezicht komt dat algoritmes controleert op transparantie, discriminatie en willekeur.
Naar een gelijkwaardige samenleving
Bepaalde (groepen) mensen hebben een structurele achterstand. Hierdoor kunnen zij niet volledig meedoen in de samenleving. Denk bijvoorbeeld aan ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, mensen met een beperking of daklozen:
- Volgens het College moet de regering zich blijven inzetten om structurele ongelijkheid tussen mannen en vrouwen te verminderen. In het regeerakkoord staat dat het voor ouders aantrekkelijker gemaakt zal worden om werk en zorg voor kinderen te combineren. Dit is een goede ontwikkeling, maar er is meer nodig dan dat. Het is belangrijk dat de zorg niet alleen als verantwoordelijkheid van vrouwen wordt gezien. Stimuleer dat mannen meer zorgtaken op zich gaan nemen en werkgevers om een werkomgeving te creëren waarin vaders ook minder kunnen werken.
- Mensen met een beperking ervaren nog steeds onnodig veel obstakels in de samenleving. In het regeerakkoord staat dat dat de initiatieven uit het programma ‘Onbeperkt Meedoen!’ voortgezet zullen worden. Een goed vervolg van dit programma is volgens het College essentieel voor de verdere uitvoering van het VN-verdrag handicap. Een belangrijk onderdeel hiervan is het op tijd betrekken van mensen met een beperking zelf (participatie).
- In het regeerakkoord is er, gelukkig, meer aandacht voor wonen. Het College waardeert het dat de overheid zich gaat inzetten om dakloosheid te voorkomen. Het recht op huisvesting is namelijk een belangrijk mensenrecht. De overheid moet rekening houden met dit belangrijke mensenrecht. Een geschikte woning, zeker voor mensen in een kwetsbare situatie, is belangrijk.
Noodopvang asielzoekers
In het regeerakkoord staat dat er in Nederland altijd ruimte is om mensen op te vangen die op de vlucht zijn voor oorlog, geweld en vervolging. Maar op dit moment zijn de noodopvanglocaties voor asielzoekers nauwelijks meer menswaardig te noemen. Verschillende belangrijke mensenrechten staan daardoor onder druk. Denk bijvoorbeeld aan het recht op privacy en het recht op lichamelijke integriteit. De overheid moet deze minimumnormen altijd beschermen, óók tijdens een opvangcrisis. Volgens het College moet de overheid daarom zorgen voor flexibele kleinschalige opvang.