Zorg voor diversiteit onder ervaringsdeskundigen met een beperking die meedenken over wetten en beleid

Doordat mensen met een beperking van diverse achtergronden te weinig betrokken worden, blijven de specifieke problematiek die zij ervaren, bijvoorbeeld als gevolg van elkaar versterkende vooroordelen, buiten beeld. Dit blijkt uit verkennend onderzoek van Regioplan in opdracht van het College voor de Rechten van de Mens. Volgens het College moet er snel iets gebeuren om de mensenrechten van deze groep mensen met een beperking te beschermen. Een belangrijke eerste stap: meer nauw overleg met hen bij nieuwe wetgeving en beleid. Daarnaast doet het College nog een aantal andere aanbevelingen aan de overheid.  

Wat is er onderzocht?

Als toezichthouder op de uitvoering van het VN-verdrag handicap wilde het College meer inzicht in de ervaringen en knelpunten van mensen met een beperking en diverse achtergronden. Regioplan heeft daarom in opdracht van het College onderzoek gedaan naar de positie van mensen met een beperking die mede vanwege hun huidskleur, etnische kenmerken, religie, culturele achtergrond en/of migratie (van hen of hun ouders) specifieke problematiek ervaren bij hun maatschappelijke participatie. Hiervoor heeft Regioplan met de doelgroep en belangenorganisaties gesproken over participatie, zorg en wonen, onderwijs, arbeid en bestaansminimum. Ook de mate van vertegenwoordiging binnen belangenorganisaties en bij het maken en uitvoeren van wetten en beleid stond centraal. 

Dubbele vooroordelen   

Uit het onderzoek kwamen meerdere knelpunten naar voren. Drie voorbeelden van knelpunten zijn ‘dubbele vooroordelen’, een gebrek aan kennis en fysieke ontoegankelijkheid:

• ‘Dubbele vooroordelen’ zorgen voor problemen in sociaal contact, de zorg, het onderwijs en op de arbeidsmarkt. De doelgroep wordt bijvoorbeeld te laag ingeschat door werkgevers waardoor het moeilijker wordt om een baan te vinden en te behouden. Daarnaast gaan ze deze stereotypen vaak ook zelf geloven. Dit zorgt voor een laag zelfbeeld en het gevoel er niet bij te horen. 

Ik ben blind, kom uit Syrië en ik ben vrouw. Drie redenen om mij te discrimineren. Je wordt gezien als een heel kwetsbaar iemand. Ik word altijd gezien als blinde migrant, meer niet. Terwijl ik heel veel kan betekenen als ik de kans krijg. – respondent uit onderzoek  

• Het gebrek aan kennis bij organisaties over de groep zorgt voor een tekort aan gepaste ondersteuning. Denk bijvoorbeeld aan het tekort aan taalscholen die ervaring hebben met lesgeven aan mensen met een visuele beperking en een gebrek aan kennis over culturele diversiteit in de zorg.
• Tot slot vergroten intersectionele kenmerken de (fysieke) ontoegankelijkheid van de samenleving. De fysieke ontoegankelijkheid van de publieke ruimte wordt bijvoorbeeld versterkt door aannames van anderen, taalverschillen en het aan deze uitdagingen verbonden gevoel geen hulp te kunnen vragen. Dit kan leiden tot isolatie en een gevoel van eenzaamheid.    

Open bovenstaande afbeelding in een digitaal toegankelijke pdf

Aanbevelingen aan de overheid, provincies en gemeenten

Naar aanleiding van de bevindingen uit het onderzoek doet het College meerdere aanbevelingen aan de overheid, provincies en gemeenten:  

• Betrek ervaringsdeskundigen bij wetten en beleid  
  Uit het onderzoek blijkt dat de doelgroep nauwelijks wordt betrokken bij het maken en uitvoeren van wetten en beleid. Hierdoor blijft de specifieke problematiek die deze groep ervaart buiten beeld. Het College dringt er daarom op aan om de inzet van ervaringsdeskundigheid snel prioriteit te geven. Dit is een belangrijke verplichting van het VN-verdrag handicap. 
   
• Investeer in diversiteitsbeleid voor meer representatie 
  Uit het onderzoek blijkt dat de doelgroep zich niet altijd vertegenwoordigd voelt door organisaties van en voor mensen met een beperking. Representatie ontbreekt vaak. Hierdoor kunnen binnen deze organisaties drempels voor participatie van de doelgroep ontstaan. Het College adviseert de overheid om te investeren in diversiteits- en inclusiebeleid bij deze organisaties. Bijvoorbeeld om hiervoor fondsen beschikbaar te stellen.  
   
• Verzeker passend en toegankelijk taalonderwijs 
  Uit het onderzoek blijkt dat het inburgeringsbeleid drempels op kan werpen voor mensen met een beperking waardoor ze niet volledig mee kunnen doen in onze samenleving. Vooral het taalonderwijs sluit onvoldoende aan op de behoeften van de doelgroep. Daarnaast is financiering van taalonderwijs niet altijd beschikbaar. Volgens het College moet de overheid er daarom voor zorgen dat het inburgeringsbeleid voor nieuwkomers ook gericht is op meedoen en mensen met een beperking.  
   
• Bekijk hier alle aanbevelingen