Toegang tot vervoer en mobiliteit zijn voorwaarden voor mensen met een beperking om écht mee te kunnen doen

Reizen met het OV is voor veel mensen een belangrijk onderdeel van het dagelijks leven, ook voor mensen met een beperking. Je hebt het nodig om naar de dokter te gaan, naar je werk, naar een theatervoorstelling of sportvereniging. Oftewel, reizen met het OV is een voorwaarde voor het uitoefenen van verschillende mensenrechten. Denk bijvoorbeeld aan het recht op gezondheid, werk, vrijetijdsbesteding en een privéleven. Maar wat nou als de lift op het station steeds stuk is, je een uur moet wacht op de volgende trein omdat er geen reisassistentie aanwezig is of de geleidelijnen vanwege een verbouwing zijn weggehaald? 

Eind 2022 hebben de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat, decentrale ov-autoriteiten, de vervoerders en ProRail in het bestuursakkoord toegankelijkheid OV 2022-2032 afspraken gemaakt om ervoor te zorgen dat het OV in 2040 volledig toegankelijk is voor iedereen. Daar wordt door verschillende partijen al hard aan gewerkt. Hier heeft het College alle waardering voor. Maar het ziet ook dat er nog veel te winnen is als het gaat om de toegankelijkheid van het OV gezien het VN-verdrag handicap. Met name bij combinatiereizen, dus wanneer je reist met bus en trein of met trein en doelgroepenvervoer. Als het ene goed gaat en het andere niet, strand je als reiziger. Dat geeft veel stress en staat in de weg om je te verplaatsen op voet van gelijkheid met andere mensen. Zelfstandig reizen is voor mensen met een beperking nog steeds een grote uitdaging. En daarmee staan mensenrechten van mensen met een met een beperking onder druk. 

Zo heeft het College van mensen met een beperking signalen ontvangen dat zij door knelpunten in het OV studievertraging hebben opgelopen of niet kunnen studeren aan de onderwijsinstelling van hun keuze. Ook geven mensen met een beperking aan dat zij door ontoegankelijkheid van het OV betaalde banen hebben moeten afwijzen, of bij voorbaat al niet solliciteerden, vanwege de afstand tot hun woonplaats. Daarnaast is het bezoeken van familie, vrienden of relaties, vakantie- en natuurparken of evenementen zoals festivals en feesten niet altijd mogelijk met het OV. Dit alles kan leiden tot vereenzaming, sociaal isolement en afhankelijkheid van anderen. 

Het VN-verdrag handicap plaatst een stip op de horizon

Het College roept de regering op om een integrale benadering van toegang tot vervoer en mobiliteit van mensen met een beperking als stip op de horizon te plaatsen, in lijn met het VN-verdrag handicap.  

Collegelid Marjolein Swaanenburg-van Roosmalen zegt hierover: “De overheid is verantwoordelijk dat het OV voor mensen met een beperking op gelijke voet toegankelijk wordt voor mensen met en zonder beperking. Zo staat in het VN-verdrag handicap, het verdrag dat de positie van mensen met een beperking beschermt, dat de overheid passende maatregelen moet nemen om te zorgen dat mensen met een beperking net als ieder ander toegang hebben tot vervoer. Het doel daarvan is om hen in staat te stellen zelfstandig te leven en volledig deel te nemen aan alle facetten van het leven.” 

Het College doet in de rapportage een aantal aanbevelingen om aan de slag te gaan met een integrale aanpak.

Bekijk hier de Monitor VN-verdrag handicap 2023.