Stille armoede verdient een gezicht

Verdieping

Bijna een miljoen Nederlanders leeft onder de armoedegrens. Een cijfer dat indruk maakt, maar ook een anoniem cijfer. Want hoe herken je iemand in armoede? Er zijn verschillende organisaties die stille armoede een gezicht willen geven. Zo ook Quiet, met inmiddels twaalf ontmoetingsplekken in Nederland. Op 17 oktober, Wereldarmoededag, kwam de community van Quiet Tilburg samen, en nodigde wethouder Esmah Lahlah uit om mee te lunchen. 

1350 kwetsbare huishoudens

Zowel buiten als binnen in het Quiet-gebouw in een Tilburgse buitenwijk gonst het van de activiteit. Achterin de tuin in een bijgebouw gaat de eerste vlog van een van de leden (bij Quiet ‘members’ genoemd) Nicole en haar dochter Sanne onder luid applaus in première. Binnen wordt de lunch vast klaargezet, en buiten onthult teamleider Chantal van Rijswijk de nieuwe Quiet-bus. De bus die straks weer producten gaat rondbrengen naar de 1350 kwetsbare huishoudens die aan Quiet verbonden zijn, zoals laatst met een matrassenactie. Members, vrijwilligers, sponsoren, iedereen loopt door elkaar en helpt een handje mee. 

Teamleider Chantal van Rijswijk van Quiet Tilburg onhult de nieuwe Quiet-bus die producten rond gaat brengen naar de 1350 aangesloten kwetsbare gezinnen.
Teamleider Chantal van Rijswijk van Quiet Tilburg onhult de nieuwe bus die producten rond gaat brengen naar de 1350 aangesloten kwetsbare gezinnen.

‘Het zijn onze buren’

Ondertussen arriveert wethouder Esmah Lahlah. Quiet is haar welbekend en veel mensen komen op haar af voor een praatje. ‘Wat ik zo mooi vind aan Quiet is dat zij echt een community zijn, waar mensen een plek hebben om onder elkaar te zijn en van elkaar te leren. Daarnaast geeft Quiet een gezicht aan bestaanszekerheid, en dat is superbelangrijk. We praten soms heel oneerbiedig over mensen in armoede, hebben een beeld daarvan gevoed vanuit wantrouwen. Terwijl je hier ziet: het zijn onze buren. Hier is een plek waar je jezelf mag zijn, met je talenten en kwetsbaarheden.’

Wethouder Esmah Lahlah van de gemeente Tilburg in gesprek met bezoekers tijdens een gemeenschappelijke lunch van Quiet Tilburg.
Wethouder Esmah Lahlah van de gemeente Tilburg in gesprek met bezoekers van Quiet Tilburg.

Perspectief hebben

In 2021 leefde de wethouder een maand in de bijstand, als experiment, om zelf te ervaren hoe dat is. ‘Dat verhaal krijgt eigenlijk veel te veel aandacht. Ik had een begin en een eind dus ik had een perspectief. Dat geldt voor de meeste mensen die in bestaansonzekerheid leven niet. Zij hebben geen perspectief om uit hun situatie te komen. Ondertussen hebben we allerlei systemen opgetuigd in het kader van rechtvaardigheid, die maken dat we te ver afstaan van een samenleving waarin iedereen ertoe doet. Dus we moeten onze wetgeving en beleid- en regelgeving veranderen. Stap één daarbij is dat we niet meer over mensen praten maar mét mensen.’

Wethouder Esmah Lahlah van de gemeente Tilburg met links naast zich Hanny Heuvelink bij een lunch van Quiet in Tilburg.
Wethouder Esmah Lahlah van de gemeente Tilburg met links naast zich Quiet-vrijwilliger Hanny Heuvelink.

‘Onbemiddelbare’ Hanny

Een oude bekende komt Esmah’s vest brengen dat over een stoel is blijven hangen. Hanny Heuvelink kreeg zes jaar geleden bezoek van Erik, een van de oprichters van Quiet Tilburg. Hij bracht een kerstpakket en nodigde haar uit langs te komen. ‘Drie keer ben ik onderweg terug naar huis gegaan, uit schaamte. Wat zullen ze denken, dacht ik. Tot Erik me kwam halen. Ineens stond ik hier met een koffiekan in mijn handen.’ Esmah: ‘Hanny en ik hebben samen een interview gegeven in de krant. Ze vertelde toen hoe er over haar werd gesproken, als “onbemiddelbaar”. Dat gaan we niet meer doen, zei ik toen. Het is echt het gebrek van de samenleving dat er geen plek is voor iemand. Dat ligt niet aan jou, maar aan ons. Sindsdien kruisen onze paden elkaar regelmatig.’

Teamleider van Quiet Tilburg Chantal van Rijswijk opent de gemeenschappelijke lunch om stil te staan bij Wereldarmoededag.
Teamleider van Quiet Tilburg Chantal van Rijswijk opent de gemeenschappelijke lunch om stil te staan bij Wereldarmoededag.

Meer bewustzijn

Teamleider Chantal van Rijswijk is eindelijk toe aan een kop thee. ‘Wat een dag. Wij proberen altijd lawaai te maken op Wereldarmoededag voor stille armoede. Het op de politieke agenda te zetten. Dat is ontzettend belangrijk. Maar voor vandaag hadden we zoiets van: laten we stilstaan bij wat we allemaal doen. Wat betekenen we voor elkaar als community?’  Het valt haar op dat het thema armoede en het begrip bestaanszekerheid steeds vaker besproken worden. ‘Mensen lijken zich er meer van bewust, misschien is het dichterbij gekomen nu energie en boodschappen duurder zijn geworden. Ik ben ook blij dat het in alle programma’s van de politieke partijen terugkomt.’ Ze hoopt vooral dat er met een nieuwe regering wordt gekeken naar het sociaal minimum, dat dat omhoog gaat. ‘Zodat mensen niet meer overleven, maar kunnen léven, zich niet meer zo’n zorgen hoeven te maken over hun vaste lasten of om eten op tafel te krijgen. Dat ze net iets structureler ademruimte krijgen. Het koekje bij de koffie, met je kind naar de bios zodat het maandag ook iets kan vertellen op school. Dat ze merken: ik word gezien en gehoord, er wordt naar me omgekeken.’