Universal Periodic Review (UPR) van start

Mensenrechtenexamen 

Elke vijf jaar moeten VN-lidstaten een mensenrechten ‘examen’ afleggen bij de VN-Mensenrechtenraad. Dit wordt de Universal Periodic Review genoemd. De UPR is een procedure waarbij landen de mensenrechten in een land bespreken en aanbevelingen aan elkaar doen om de mensenrechtensituatie in dat land te verbeteren. Dit jaar is Nederland dus aan de beurt.  Lees hier meer over de VN-Mensenrechtenraad, het UPR-proces en de rol van het College.

Aanbevelingen van het College  

In het rapport doet het College een aantal aanbevelingen aan de Nederlandse overheid: 

Zorg voor gelijke rechten voor Caribisch Nederland  

Er is nog steeds een groot verschil tussen de bescherming van mensenrechten op Bonaire, Sint-Eustatius en Saba (BES-eilanden) en in Europees Nederland. Verschillende verdragen zoals het VN-verdrag handicap zijn niet van toepassing op de BES-eilanden en ook de algemene wet gelijke behandeling geldt daar niet. Op het gebied van inkomen en armoede bestaat er een grote kloof tussen de eilanden en Europees Nederland. Het College wil dat de inwoners van de eilanden dezelfde rechten hebben als alle andere Nederlanders.  

Institutioneel racisme: leg het beleid onder de loep 

Het College vindt het belangrijk dat de VN-mensenrechtenraad goed op de hoogte is van de toeslagenaffaire. Dit mag nooit meer gebeuren. Volgens het College moet de overheid kritisch kijken naar discriminatie en vooroordelen in nieuwe en bestaande wetten en bij de uitvoering van beleid. Ook het (rechtelijk) toezicht op de besluitvorming van overheidsorganisaties moet verbeterd worden.

Creëer juridische duidelijkheid om etnisch profileren uit te bannen  

Etnisch profileren komt veel voor in Nederland. Dit is het meenemen van uiterlijke kenmerken, zoals huidskleur, bij bijvoorbeeld het risicoprofiel voor (politie)controles. Zo gebruikte de Koninklijke Marachaussee etniciteit deels als criterium bij grenscontroles. Hoewel de rechter bepaalde dat dit niet in strijd was met het verbod op discriminatie, spreekt het College zijn zorgen uit. Dit omdat de rechter geen duidelijk juridisch criterium heeft gebruikt waaraan etnisch profileren zou moeten voldoen. Hierdoor kan onnodig inbreuk worden gemaakt op de mensenrechten.  

Geweld tegen vrouwen: verbeter beleid en coördinatie 

Huiselijk geweld tegen vrouwen is een veelvoorkomend probleem in ons land. Daarnaast maakte het schandaal rondom ‘The Voice of Holland’ pijnlijk duidelijk: ook in Nederland komt seksuele intimidatie veel voor. Volgens het College kan de overheid efficiënter (gendersensitief)beleid voeren om huiselijk geweld tegen vrouwen en seksuele intimidatie tegen te gaan. De coördinatie tussen verschillende niveaus en instituties van de overheid kan verbeteren. Tot slot moeten werkgevers aangemoedigd worden om concrete maatregelen tegen seksuele intimidatie te nemen, zoals het verplicht maken van een vertrouwenspersoon. 

Huisvesting: Voorkom discriminatie op de (huur)woningmarkt en kijk goed naar dakloosheid als gevolg van uitzettingen 

Discriminatie bij de verhuur van woningen is een groot probleem. Het wetsvoorstel Goed verhuurderschap moet dit verhelpen. Het College is over het algemeen tevreden met dit voorstel, maar vindt onder meer dat de centrale overheid een sterkere rol zou moeten krijgen. Daarnaast maakt het College zich zorgen over uithuiszettingen, zeker als die mogelijk tot dakloosheid leiden. 

Veiligheid: Verminder het gebruik van vrijheidsbenemende maatregelen en verscherp regels over het gebruik van geweld door politie 

Vrijheidsbeperkende maatregelen in de (jeugd-)ggz, zoals verplicht naar de eigen kamer moeten of een afzonderingsruimte, worden nog regelmatig ingezet. Daarnaast worden ook asielzoekers vaak voor lange tijd opgesloten. Dit terwijl vrijheidsbenemende maatregelen alleen als laatste redmiddel gebruikt mogen worden. Daarnaast doet het College aanbevelingen over de inzet voor geweld door de politie .   

Ratificeer de Optionele Protocollen van de VN-mensenrechtenverdragen  

De overheid heeft de bekrachtiging (ook wel ratificatie) van de Optionele Protocollen van drie internationale verdragen keer op keer uitgesteld. Deze drie verdragen beschermen onder meer kinderrechten, rechten van mensen met een beperking en economische, sociale en culturele rechten, zoals het recht op huisvesting. De protocollen zijn belangrijk omdat ze burgers de mogelijkheid geven om een klacht tegen de overheid in te dienen bij de VN als de rechten uit deze verdragen worden geschonden en de nationale rechtsmiddelen geen uitkomst bieden.